MRI سر (مغز) چیست؟ کاربرد، آمادگی و نحوه انجام

مقدمه: اسکن MRI سر یک آزمایش بدون درد است که تصاویر بسیار واضحی از ساختارهای داخل سر و به طور عمده مغز ایجاد می کند. پزشکان از MRI ​​مغز برای ارزیابی، تشخیص و نظارت بر چندین بیماری مختلف که بر مغز یا سایر ساختارهای سر تأثیر می گذارد، استفاده می کنند. در حال حاضر، MRI در مقایسه با سایر تکنیک‌های تصویربرداری، مانند سی‌تی اسکن (توموگرافی کامپیوتری) یا اشعه ایکس، حساس‌ترین آزمایش تصویربرداری از سر به ویژه مغز می باشد.

MRI سر چیست؟

تصویربرداری رزونانس مغناطیسی (MRI) از سر، یک آزمایش بدون درد و غیرتهاجمی است که تصاویر دقیقی از مغز تولید می کند. دستگاه MRI، این تصاویر را با استفاده از میدان مغناطیسی و امواج رادیویی ایجاد می کند. این آزمایش همچنین به عنوان MRI مغز یا MRI جمجمه نیز شناخته می شود. برای گرفتن MRI سر به بیمارستان یا مرکز رادیولوژی مراجعه خواهید کرد.

مطلب پیشنهادی: ام آر آی (MRI) چیست؟ کاربردها، خطرات و نحوه آمادگی

اسکن MRI با سی‌تی اسکن یا رادیوگرافی اشعه ایکس متفاوت است، زیرا از اشعه برای تولید تصاویر استفاده نمی کند. اسکن MRI تصاویر را ترکیب می کند تا یک تصویر سه بعدی از ساختارهای داخلی ایجاد کند، بنابراین در تشخیص ناهنجاری ها در ساختارهای کوچک مغز، مانند غده‌ی هیپوفیز و ساقه‌ی مغز نسبت به سایر اسکن ها، موثرتر است. گاهی اوقات یک ماده‌ی حاجب یا رنگ را می توان از طریق یک خط داخل وریدی (IV) برای تجسم بهتر ساختارها یا ناهنجاری های خاص استفاده کرد.

مطلب پیشنهادی: تفاوت سی تی اسکن و ام آر آی چیست؟

چرا به MRI سر نیاز است؟

MRI سر، یک ابزار مفید برای تشخیص برخی از شرایط مغزی است، از جمله:

• آنوریسم ها، یا برآمدگی در عروق خونی مغز
• ام اس (اسکلروز چندگانه)
• آسیب های نخاعی
• هیدروسفالی، تجمع مایع نخاعی در حفره های مغزی
• سکته مغزی
• عفونت ها
• تومورها
• کیست ها
• تورم
• اختلالات هورمونی، مانند آکرومگالی و سندرم کوشینگ
• خونریزی
• التهاب
• مشکلات رشد یا ساختار (مانند ناهنجاری کیاری)
• مشکلات عروق خونی
• مشکلات ناشی از آسیب قبلی به سر

MRI سر می تواند به شما کمک کند تا مشخص شود که آیا از یک سکته مغزی یا آسیب به سر، دچار آسیب شده اید یا خیر. پزشک شما همچنین ممکن است برای بررسی علائم زیر، MRI را تجویز کند:

• سرگیجه
• ضعف
• تشنج
• تغییر در تفکر یا رفتار
• تاری دید
• سردردهای مزمن

این علائم ممکن است به دلیل یک مشکل مغزی باشند که اسکن MRI می تواند به تشخیص آن کمک کند.

MRI عملکردی (fMRI) از مغز، برای افرادی که ممکن است نیاز به جراحی مغز داشته باشند می‌تواند مفید باشد. fMRI می تواند مناطقی از مغز که مسئول گفتار و زبان و حرکت بدن هستند را مشخص کند. این کار را با اندازه‌گیری تغییرات متابولیکی که هنگام انجام برخی وظایف خاص در مغز شما رخ می‌دهد، انجام می‌دهد. در طول این آزمایش، ممکن است لازم باشد کارهای کوچکی مانند پاسخ دادن به سؤالات ساده یا ضربه زدن به انگشت شست با نوک انگشتان خود، انجام دهید.

علاوه بر این، نوعی MRI به نام آنژیوگرافی رزونانس مغناطیسی (MRA) وجود دارد که عروق خونی در مغز را بهتر بررسی می کند.

تفاوت بین ام آر آی سر و ام آر آی مغز چیست؟

MRI سر و MRI مغز یک روش هستند. هر دوی آنها تصاویری از داخل سر ارائه می دهند. با اینکه پزشکان اغلب از MRI ​​سر و مغز برای ارزیابی مغز استفاده می کنند، این روش های تصویربرداری تصاویری از ساختارهای دیگر در سر مانند استخوان های صورت، رگ های خونی و اعصاب نیز ارائه می دهند.

MRI مغز با کنتراست چیست؟

برخی از آزمایشات MRI مغز از تزریق ماده حاجب استفاده می کنند. ماده کنتراست اغلب گادولینیوم است که یک فلز خاکی کمیاب است. وقتی این ماده در بدن وجود دارد، خواص مغناطیسی مولکول های آب مجاور را تغییر می دهد که کیفیت تصاویر را افزایش می دهد. این حساسیت و ویژگی تصاویر تشخیصی را بهبود می بخشد.

مواد کنتراست دید موارد زیر را افزایش می دهد:

• تومورها
• التهاب
• تامین خون برخی از اندام ها
• رگ های خونی

کنتراست همچنین می تواند به تشخیص مولتیپل اسکلروزیس، سکته مغزی، زوال عقل و عفونت کمک کند.

اگر MRI مغز نیاز به ماده حاجب داشته باشد، پزشک یک کاتتر داخل وریدی (خط IV) را در ورید دست یا بازوی شما قرار می دهد. آنها از این IV برای تزریق ماده حاجب استفاده خواهند کرد.

مواد حاجب، داروهای ایمن داخل وریدی (IV) هستند. عوارض جانبی، از خفیف تا شدید، رخ می دهد، اما واکنش های شدید بسیار نادر است.

نحوه آمادگی برای MRI سر

کادر پزشکی باید بدانند که آیا فلزی در بدن وجود دارد، از جمله:

• ایمپلنت های گوش داخلی
• مفاصل مصنوعی
• دفیبریلاتور یا ضربان ساز
• انواع خاصی از دریچه های قلب
• استنت های عروقی
• کلیپس های آنوریسم مغزی

آن‌ها همچنین از شما می پرسند که آیا تا به حال با ورق فلزات کار کرده اید یا دچار آسیب با ترکش‌های فلزی شده اید؟ همه این موارد می توانند بر ایمنی انجام MRI تأثیر بگذارند. در مورد ایمپلنت ها و ضربان سازها، این وسایل ممکن است به دلیل میدان مغناطیسی قدرتمند MRI به درستی کار نکنند.

اگر از هر چیزی که حاوی فلز است استفاده می کنید، از جمله جواهرات یا عینک آفتابی، باید آن را بردارید. فلز، با توانایی دستگاه MRI برای تولید تصاویر واضح تداخل دارد. براکت‌ها و پرکردگی‌های دندان معمولاً مشکلی ایجاد نمی‌کنند، اما چاقوهای جیبی، خودکار، سنجاق‌ها و برخی وسایل دندانی می‌توانند تداخل ایجاد کنند. پرسنل ممکن است از شما بخواهند که لباس بیمارستان یا لباسی که حاوی دکمه های فلزی نباشد را بپوشید. شما نمی توانید دستگاه های الکترونیکی را به اتاق MRI ببرید.

اگر باردار هستید به کادر پزشکی بگویید. میدان مغناطیسی MRI بر جنین در حال رشد تأثیری دارد که هنوز به طور کامل شناخته نشده است.

علاوه بر این، مهم است در صورتی که کلاستروفوبیا (ترس از فضای تنگ و سربسته) دارید، به پرسنل اطلاع دهید. اگر چنین است، ممکن است لازم باشد در طول معاینه از داروهای آرام بخش استفاده کنید یا از MRI “باز” استفاده کنید. دستگاه‌های MRI باز، دارای تونل‌های عریض‌تری هستند که برای بیماران مبتلا به کلاستروفوبیا قابل تحمل‌تر هستند.

روش انجام MRI سر چگونه است؟

در طول آزمایش، مهم است که ثابت بمانید تا تصاویر واضح تری به دست آید.. کودکانی که در ثابت ماندن مشکل دارند ممکن است نیاز به آرام‌بخش داشته باشند، که به صورت خوراکی یا تزریق از طریق ورید تجویز می شود. آرام‌بخش همچنین می تواند برای بزرگسالانی که کلاستروفوبیا دارند مفید باشد.

شما روی میزی که به داخل دستگاه MRI می رود دراز خواهید کشید. میز از وسط یک آهنربای بزرگ که به شکل لوله است، عبور می کند. ممکن است یک سیم پیچ پلاستیکی در اطراف سر شما قرار داده شود. بعد از اینکه میز به داخل دستگاه می‌رود، یک تکنسین چندین تصویر از مغز شما می‌گیرد که هر کدام چند دقیقه طول می‌کشد. در دستگاه یک میکروفون وجود دارد که به شما امکان می دهد با پرسنل ارتباط برقرار کنید.

مطلب پیشنهادی: انواع تصویربرداری پزشکی: کاربردها و مزایا

آزمایش معمولاً 30 تا 60 دقیقه طول می کشد. شما ممکن است یک ماده‌ی حاجب، معمولاً گادولینیوم، از طریق خط IV دریافت کنید تا به دستگاه MRI امکان دهد بخش‌های خاصی از مغز شما، به ویژه رگ‌های خونی شما را راحت‌تر ببیند. دستگاه MRI در طول عمل صداهای بلندی را ایجاد می کند. ممکن است به شما گوش‌گیرهایی برای جلوگیری از صداهای دستگاه MRI داده شود یا ممکن است در طول آزمایش به موسیقی گوش دهید.

هیچ خطری در ارتباط با MRI وجود ندارد. احتمال بسیار کمی وجود دارد که به ماده‌ی حاجب واکنش آلرژیک داشته باشید. در صورتی که به بیماری کلیوی مبتلا هستید به کادر پزشکی اطلاع دهید. در این صورت ممکن است استفاده از ماده‌ی حاجب ایمن نباشد.

بعد از MRI سر چه اتفاقی می افتد؟

پس از آزمایش، می توانید لباس خود را بپوشید و مرکز آزمایش را ترک کنید. اگر برای اسکن آرام‌بخش دریافت کرده اید، ممکن است پرسنل شما را تا زمانی که از خواب بیدار شوید – معمولاً یک تا دو ساعت پس از دریافت آرام بخش – به بخش بازیابی منتقل کنند.

یک رادیولوژیست تصاویر MRI را تجزیه و تحلیل کرده و نتایج را به پزشک ارائه می دهد. اگر MRI سر اورژانسی باشد، نتایج به سرعت آماده شده و در دسترس خواهد بود.
مراحل بعدی به این بستگی دارد که آیا نتایج چیز غیرعادی ای را نشان داده اند یا علت هرگونه ناهنجاری را کشف کرده اند.

مطلب پیشنهادی: رادیوگرافی دیجیتال چیست؟ عملکرد، مزایا و کاربردها

نتایج غیرعادی ام آر آی سر به چه معناست؟

نتایج غیر طبیعی ممکن است به دلیل:

• رگ های خونی غیر طبیعی در مغز (ناهنجاری های شریانی وریدی سر)
• تومور عصبی که گوش را به مغز متصل می کند (نوروم آکوستیک)
• خونریزی در داخل یا اطراف مغز
• عفونت مغزی
• تورم بافت مغز
• تومورهای مغزی
• آسیب به مغز در اثر آسیب
• تجمع مایع در اطراف مغز (هیدروسفالی)
• عفونت استخوان های جمجمه (استئومیلیت)
• از دست دادن بافت مغز
• اسکلروز چندگانه
• سکته مغزی یا حمله ایسکمیک گذرا (TIA)
• مشکلات ساختاری در مغز

مطلب پیشنهادی: رادیولوژی چیست؟ اهمیت، انواع و کاربردها

خطرات MRI از سر

MRI از اشعه استفاده نمی کند. تا به امروز هیچ عارضه جانبی ناشی از میدان های مغناطیسی و امواج رادیویی گزارش نشده است.

رایج ترین نوع کنتراست (رنگ) مورد استفاده گادولینیوم است. بسیار امن است. واکنش های آلرژیک به این ماده به ندرت رخ می دهد. با این حال، گادولینیوم می تواند برای افراد مبتلا به مشکلات کلیوی که تحت دیالیز هستند مضر باشد. اگر مشکلات کلیوی دارید، قبل از انجام آزمایش به پزشک خود اطلاع دهید.

میدان های مغناطیسی قوی ایجاد شده در طول MRI باعث می شود ضربان ساز قلب و سایر ایمپلنت ها به خوبی کار نکنند. همچنین می تواند باعث حرکت یا جابجایی تکه فلزی در داخل بدن شود.

مطلب پیشنهادی: میزان اشعه دریافتی از آزمایش های تصویربرداری پزشکی

ملاحظات برای انجام ام آر آی سر

ام آر آی در دوران بارداری بی خطر است. در بسیاری از موارد MRI ممکن است نسبت به سی تی اسکن به مشکلاتی در مغز مانند توده های کوچک حساس تر باشد. سی تی معمولا در جستجوی مناطق کوچک خونریزی بهتر است.

مطلب پیشنهادی: انواع سی تی اسکن همراه با جزئیات کاربرد هریک

آزمایشاتی که ممکن است به جای MRI سر انجام شود عبارتند از:

• سی تی اسکن سر
• اسکن توموگرافی گسیل پوزیترون (PET) از مغز

مطلب پیشنهادی: سی تی اسکن چیست و چگونه انجام می شود؟

سی تی اسکن ممکن است در موارد زیر ترجیح داده شود، زیرا سریعتر است و معمولاً درست در اتاق اورژانس در دسترس است:

• ضربه حاد سر و صورت
• خونریزی در مغز (در 24 تا 48 ساعت اول)
• علائم اولیه سکته مغزی
• اختلالات استخوان جمجمه و اختلالات مربوط به استخوان های گوش

مطلب پیشنهادی: رادیولوژی تشخیصی، مداخله ای و درمانی

جمع بندی

• چرا ممکن است به آن نیاز داشته باشید: پزشک ممکن است برای تشخیص یا رد برخی شرایط پزشکی و بررسی میزان اثربخش بودن درمان ها، MRI سر را تجویز کند. این شرایط ممکن است شامل تومور مغزی، سکته مغزی، سردرد و سایر شرایط مرتبط باشد.
• مدت زمان انجام آن: حدود 30 تا 60 دقیقه طول می کشد، اما اگر یک تکنسین ماده حاجب را تجویز کند، ممکن است بیشتر طول بکشد.
• چه کسی نتایج را می خواند: یک رادیولوژیست و پزشکی که MRI تجویز کرده است. گاهی اوقات، در صورت داشتن تومور مغزی، ممکن است پزشک با سایر متخصصان مغز و اعصاب، رادیولوژیست ها یا انکولوژیست ها مشورت کند.
• دریافت نتایج: در شرایط غیر اورژانسی، ممکن است 1 تا 2 هفته منتظر نتایج بمانید. در شرایط اورژانسی، مانند خونریزی مغزی، معمولاً نتایج را در سریع ترین زمان ممکن دریافت خواهید کرد.