آیا ماموگرافی درد دارد؟ روش های کاهش درد ماموگرام
آیا ماموگرافی درد دارد؟ بله، ماموگرافی ممکن است با ناراحتی یا درد همراه باشد، اما اقداماتی وجود دارند که می توانند این فرایند را راحت تر و کم دردتر کنند. برخی افراد از تعیین وقت برای انجام ماموگرافی خودداری می کنند، زیرا نگرانی از درد یا تجربه های پیشین ناراحتی هنگام این آزمایش را دارند. احساس فرد در طول ماموگرافی کاملاً شخصی و متفاوت است؛ برخی آن را دردناک تجربه می کنند و برخی دیگر نه. همچنین شدت ناراحتی می تواند در ماموگرافی های مختلف متفاوت باشد.
اما ماموگرافی ابزاری حیاتی در تصویربرداری پزشکی است که با بهره گیری از پرتوهای ایکس، تصاویر دقیق از بافت سینه تهیه می کند. این تصاویر امکان شناسایی علائم اولیه سرطان سینه را فراهم کرده و به طور چشمگیری احتمال موفقیت در درمان را افزایش می دهند.
شناسایی زود هنگام علائم اولیه سرطان سینه، به مراتب ارزشمندتر از ناراحتی یا درد خفیفی است که برخی زنان ممکن است در طول ماموگرافی سالانه تجربه کنند. در این بخش، مجموعه ای از راهکارهای کاربردی برای کاهش درد پیش از انجام ماموگرافی، در حین انجام آن و پس از پایان فرایند ارائه می شود تا تجربه ای راحت تر و قابل تحمل تر برای بیماران فراهم گردد.
مطلب پیشنهادی: ماموگرافی چیست؟ انواع، روش انجام و آمادگی های لازم
چرا ماموگرافی درد دارد؟
در طول انجام ماموگرافی، از بیمار خواسته می شود که از کمر به بالا لباس های خود را خارج کرده و در مقابل دستگاه ماموگرافی قرار گیرد. در این مرحله، تکنسین هر سینه را به صورت جداگانه بین دو صفحه تصویربرداری قرار داده و با اعمال فشاری ملایم و تدریجی، فرایند تصویربرداری را آغاز می کند.
در طول انجام ماموگرافی، بیمار در کنار دستگاه تخصصی اشعه ایکس قرار می گیرد و تکنسین، سینه را روی یک صفحه پلاستیکی قرار می دهد. سپس یک صفحه پلاستیکی دیگر به تدریج روی سینه فشار وارد کرده، آن را صاف و در موقعیت مناسب نگه می دارد. تکنسین از بیمار می خواهد بی حرکت بماند و ممکن است لازم باشد نفس خود را به مدت حدود ۱۰ تا ۱۵ ثانیه نگه دارد، در این حالت، دوربین متصل به صفحات، تصاویر اشعه ایکس از بافت سینه ثبت می کند.
این فرآیند چندین بار تکرار می شود، زیرا تکنسین چندین تصویر از هر سینه از زاویه های مختلف می گیرد.
مطلب پیشنهادی: تفاوت ماموگرافي و سونوگرافي سينه
فشردن بافت سینه، معمولاً اصلی ترین دلیل ناراحتی در طول ماموگرافی است. برخی افراد، به ویژه کسانی که دارای معلولیت یا درد مزمن هستند، ممکن است از ایستادن و بی حرکت ماندن یا طرز قرارگیری بدن در طول آزمایش نیز احساس ناراحتی یا درد کنند. اگر چه برخی بیماران این بخش را ناراحت کننده توصیف می کنند، اما فشرده سازی سینه ها اقدامی ضروری برای دستیابی به تصاویر دقیق و نتایج تشخیصی قابل اعتماد است.
چندین عامل می توانند بر احساسی که هنگام ماموگرافی دارید تأثیر بگذارند، از جمله:
- درد قبلی در سینه ها
- درد مزمن عمومی در بدن
- حساسیت بیشتر سینه ها به دلیل نوسانات هورمونی
- اندازه سینه ها
- مهارت تکنسین و نحوه قرار دادن سینه ها در طول آزمایش
- ترس یا اضطراب نسبت به آزمایش و/یا نتایج احتمالی آن
پنج نکته برای کاهش درد ماموگرافی
ماموگرافی به دلیل اهمیت بالای آن در تشخیص زود هنگام سرطان سینه اهمیت زیادی دارد و بنابراین ارزش دارد که روش هایی برای کاهش ناراحتی و راحت تر شدن این فرایند برای بیمار مورد استفاده قرار گیرد.
مطلب پیشنهادی: آیا ماموگرافی باعث سرطان می شود؟
۱. نگرانی های خود را مطرح کنید
هنگام تعیین وقت ماموگرافی و در طول انجام آن، توصیه می شود تمامی پرسش ها و نگرانی های خود را با کارکنان مرکز تصویر برداری در میان بگذارید. در صورتی که در حین آزمایش درد یا اضطراب تجربه می کنید، به تکنسین اطلاع دهید. تکنسین می تواند اقداماتی برای افزایش راحتی شما انجام دهد، مانند امتحان روش های مختلف قرار دادن سینه ها، اختصاص زمان بیشتر برای انجام آزمایش تا از احساس عجله جلوگیری شود، و ارائه راهنمایی و گفتگو برای کاهش اضطراب. همچنین، اگر ایستادن و بی حرکت ماندن دشوار است، ممکن است تکنسین بتواند دستگاه را طوری تنظیم کند که آزمایش در حالت نشسته روی صندلی انجام شود.
۲. زمان بندی آزمایش با توجه به قاعدگی
اگر هنوز پریود می شوید، سعی کنید ماموگرافی را طوری زمان بندی کنید که در هفته قبل یا حین قاعدگی نباشد. در این دوره ها، به دلیل نوسانات هورمونی، سینه ها ممکن است حساس تر، دردناک تر یا متورم باشند و انجام ماموگرافی ناراحتی بیشتری ایجاد کند.
۳. مصرف داروی ضد درد
برای پیشگیری از درد و ناراحتی، می توانید حدود یک ساعت قبل از ماموگرافی از داروهای بدون نسخه مانند ایبوپروفن یا استامینوفن استفاده کنید. فقط مطمئن شوید که با پزشک خود چک کنید تا تداخلی با سایر داروهایی که مصرف می کنید نداشته باشد.
۴. استفاده از راهکارهایی برای کاهش اضطراب
اگر ماموگرافی باعث اضطراب شما می شود، سعی کنید از روش هایی برای آرام کردن ذهن و بدن خود استفاده کنید. کاهش تنش می تواند باعث شود احساس ناراحتی کمتر شود و نگه داشتن بدن در طول تصویر برداری آسان تر شود. قبل از شروع آزمایش، می توانید به موسیقی آرام بخش گوش دهید، تمرینات ساده آگاهی ذهنی انجام دهید یا چند نفس عمیق و آهسته بکشید.
مطلب پیشنهادی: بهترین زمان برای ماموگرافی: بهترین سن و دستورالعمل های لازم
همچنین به خاطر داشته باشید که ناراحتی ناشی از ماموگرافی معمولاً کوتاه مدت است. هر بار که تصویر اشعه ایکس گرفته می شود، سینه شما کمتر از ۱۰ ثانیه فشرده می شود و کل فرآیند آزمایش معمولاً ۱۵ تا ۲۰ دقیقه طول می کشد.
۵. مراکزی را انتخاب کنید که روی راحتی بیمار تمرکز دارند
هنگام انتخاب مرکز تصویر برداری برای انجام ماموگرافی، توصیه می شود مراکزی را انتخاب کنید که روش هایی برای افزایش راحتی بیماران ارائه می دهند. به عنوان مثال، برخی مراکز امکان انتخاب ویدیوهای آرام بخش، تنظیم نور و صدا در اتاق ماموگرافی را فراهم می کنند. همچنین، برخی دستگاه های ماموگرافی دارای صفحه پلاستیکی بالایی به شکل منحنی هستند که شکل سینه و دیواره قفسه سینه را تقلید کرده و ناراحتی ناشی از فشرده سازی را کاهش می دهند و/یا از بالشتک های نرم فومی روی صفحه پلاستیکی پایینی استفاده می کنند تا تجربه انجام آزمایش برای بیمار راحت تر شود.
برخی مراکز حتی به بیماران امکان می دهند که با کنترل از راه دور بی سیم دستی، میزان فشرده سازی را در طول ماموگرافی تنظیم کنند. این نوع امکانات هنوز در همه مراکز وجود ندارد، اما رایج تر شده اند و بسیاری از این مراکز بیمه را نیز قبول می کنند.
مطلب پیشنهادی: انواع تصویربرداری پزشکی
راهکارهایی برای کاهش درد ماموگرافی سه بعدی
چند عامل می توانند باعث شوند که برخی از زنان در طول ماموگرافی درد بیشتری تجربه کنند:
- سطح مهارت تکنسین ها
- اضطراب نسبت به ماموگرافی
- اندازه و ساختار سینه ها
- میزان تحمل درد شما
اگر قبلاً ماموگرافی انجام داده اید، احتمالاً با روند انجام آزمایش و واکنش بدن خود آشنا هستید. اگر این تجربه را نداشته اید، به یاد داشته باشید که احساس ناراحتی طبیعی است و تنها چند لحظه طول می کشد. خوشبختانه، روش هایی وجود دارند که زنان می توانند از طریق آن ها ناراحتی ماموگرافی را کاهش دهند.
مطلب پیشنهادی: MRI قفسه سینه: کاربرد، عوارض، آمادگی و نحوه انجام
راهکارهای کاهش درد ماموگرافی قبل از انجام آن
از زمان تعیین وقت تا ساعات قبل از انجام آزمایش، این نکات را برای کاهش درد ماموگرافی در نظر بگیرید:
۱. از برنامه ریزی برای انجام ماموگرافی در دوران قاعدگی یا روزهای منتهی به آن خودداری شود
در دوران قاعدگی و روزهای پیش از آن، تغییرات هورمونی موجب افزایش حساسیت و دردناکی سینه ها می شود. بنابراین توصیه می شود زمان‌ب ندی انجام ماموگرافی حدود ۷ تا ۱۴ روز پس از اولین روز قاعدگی باشد، زیرا در این بازه اثر تغییرات هورمونی کاهش یافته و احتمال بروز ناراحتی در حین معاینه کمتر خواهد بود.
۲. نیازهای خود را به مسئول تعیین وقت اطلاع دهید
در صورتی که فرد مستعد درد یا ناراحتی در حین ماموگرافی باشد، توصیه می شود این موضوع پیش از انجام معاینه با مسئول تعیین وقت در میان گذاشته شود. در چنین شرایطی معمولاً زمان طولانی تری برای نوبت اختصاص داده می شود تا تکنسین بتواند اقدامات تکمیلی لازم را انجام داده و شرایطی فراهم آورد که راحتی و تحمل پذیری بیمار افزایش یابد.
زنان مبتلا به درد مزمن بیش از دیگران در معرض ناراحتی هنگام انجام ماموگرافی قرار دارند. بنابراین توصیه می شود پیش از نوبت گیری از مسئول مربوطه پرسیده شود که آیا تکنسینی با تجربه در مراقبت از بیماران مبتلا به درد مزمن یا فردی که خود آگاهی و درک شخصی از این وضعیت دارد، در دسترس است تا بتواند با رویکردی همدلانه و تخصصی نیازهای بیمار را بهتر برآورده سازد.
مطلب پیشنهادی: سی تی اسکن قفسه سینه
۳. وقت ماموگرافی را با تکنسینی که به او اعتماد دارید تعیین کنید
در صورت مراجعه به مرکزی که قبلاً تجربه حضور در آن را داشته اید، می توانید از مسئول مربوطه بخواهید تکنسین مورد اعتماد و آشنا با شرایط شما را برای انجام ماموگرافی در نظر بگیرند. اگر چه شدت درد ممکن است در هر نوبت متفاوت باشد، اما برخی تکنسین ها به دلیل تجربه بیشتر در کار با بیماران حساس به درد، قادرند اقدامات مؤثرتری برای افزایش راحتی و کاهش ناراحتی حین معاینه فراهم کنند.
۴. مصرف نمک را کاهش دهید
حدود یک هفته قبل از نوبت ماموگرافی، سعی کنید مصرف نمک را محدود کنید. غذاهای شور باعث احتباس آب در بدن می شوند و سینه ها متورم، حساس تر و مستعد ناراحتی هنگام فشرده سازی می شوند.
۵. مصرف کافئین را محدود کنید
همچنین، یک تا دو هفته قبل از نوبت، مصرف کافئین مانند قهوه، چای یا نوشیدنی های انرژی زا را کاهش دهید. مصرف کافئین بر نتایج ماموگرافی تأثیری ندارد، اما می تواند باعث شود سینه ها حساس تر و دردناک تر شوند.
۶. مصرف داروی ضد درد
می توانید ۴۵ تا ۶۰ دقیقه قبل از نوبت ماموگرافی از داروهای بدون نسخه ضد درد استفاده کنید. داروهایی مانند آسپرین، تیلنول یا ایبوپروفن می توانند ناراحتی احتمالی را کاهش دهند. استفاده از کرم های بی حس کننده موضعی قبل از آزمایش ممکن است دقت تصویر اشعه ایکس را کاهش دهد.
مطلب پیشنهادی: سی تی اسکن ریه
راهکارهای کاهش درد در طول انجام ماموگرافی
فرآیند ماموگرافی معمولاً حدود ۲۰ دقیقه از ابتدا تا پایان طول می کشد. در طول این فرآیند، می توانید از بهترین نکات کاهش درد ماموگرافی استفاده کنید.
1. با تکنسین خود ارتباط برقرار کنید
پیش از انجام ماموگرافی، توصیه می شود هرگونه اضطراب، درد مزمن یا آستانه پایین تحمل درد با تکنسین در میان گذاشته شود تا در صورت نیاز، تعدیلات لازم برای افزایش راحتی بیمار اعمال گردد. همچنین تکنسین موظف است مراحل معاینه را به طور شفاف توضیح داده و در مورد هرگونه درد یا اضطرابی که بیمار تجربه می کند، گفتگو و راهنمایی های لازم را ارائه دهد.
2. درخواست فشرده سازی تدریجی
ارتباط مؤثر با تکنسین امکان ایجاد تعدیلات جزئی در روش تصویر برداری را فراهم می کند. به عنوان مثال، می توان درخواست فشرده سازی آهسته و تدریجی را مطرح کرد که نسبت به اعمال فشار ناگهانی، ناراحتی کمتری ایجاد می کند. علاوه بر این، تکنسین می تواند زمان بیشتری برای سازگاری بیمار و بازگشت به وضعیت راحت پیش از فشرده سازی سینه دیگر اختصاص دهد.
مطلب پیشنهادی: انواع سی تی اسکن همراه با جزئیات کاربرد هریک
3. تمرین تکنیک های آرام سازی
انتظار عصبی برای فرآیند ماموگرافی می تواند باعث تنش در بدن شود و تجربه آزمایش را ناراحت کننده تر کند. با تمرین تکنیک های آرام سازی مانند موارد ذیل، بدن خود را شل نگه دارید:
- تمرینات تنفسی
- خم کردن زانوها برای آزاد کردن تنش
- گوش دادن به موسیقی آرام بخش
پیش از آن که پزشک به تدریج سینه را بین صفحات تصویر برداری فشرده کند، توصیه می شود یک نفس عمیق کشیده و به آرامی بازدم کنید. هنگام ثبت تصویر، چند ثانیه نفس خود را به طور راحت نگه دارید؛ این روش به کاهش اضطراب بیمار کمک کرده و موجب ثبت تصاویر واضح تر و با کیفیت بالاتر می شود.
مطلب پیشنهادی: انجام غربالگری سرطان پستان در مرکز تصویربرداری آفتاب
راهکارهای کاهش درد بعد از انجام ماموگرافی
پس از ماموگرافی می توانید به روال عادی زندگی روزانه خود بازگردید. بیشتر زنان پس از آزمایش دردی را تجربه نمی کنند، اما برخی ممکن است سوزش یا حساسیت در سینه ها را تا پایان روز احساس کنند. درصد کمی از زنان ممکن است دچار کبودی شوند، به ویژه زنانی که از داروهای رقیق کننده خون استفاده می کنند یا به طور طبیعی مستعد کبودی هستند.
اگر چه انجام ماموگرافی ممکن است با ناراحتی یا درد همراه باشد، اما شدت درد نباید به حدی باشد که مانع انجام معاینات بعدی شود. در صورت تجربه درد شدید، توصیه می شود موضوع با تکنسین در میان گذاشته شود تا راهکارهای مناسب برای کاهش درد در نوبت های بعدی مورد بررسی قرار گیرد.
مطلب پیشنهادی: میزان اشعه دریافتی از آزمایش های تصویربرداری پزشکی
از سوتین ورزشی با پد استفاده کنید
در صورت بروز حساسیت یا ناراحتی پس از انجام ماموگرافی، استفاده از سوتین ورزشی دارای پد می تواند نسبت به سوتین فنر دار راحت تر باشد. همچنین، در صورتی که درد سینه ها چند ساعت پس از تصویر برداری ادامه یافت، می توان، از داروهای مسکن اضافی مطابق دستورالعمل درج شده روی بسته بندی آن استفاده کرد.
