سونوگرافی ترانس واژینال: ضرورت، نحوه انجام، خطرات و نتایج
سونوگرافی ترانس واژینال یک روش تصویربرداری است که برای ارزیابی سلامت اندام های تولید مثل و پیگیری روند باردار در زنان مورد استفاده قرار می گیرد.
سونوگرافی ترانس واژینال یک روش ایمن، غیر تهاجمی و مؤثر برای بررسی اندام های داخلی ناحیه لگن در زنان است. این نوع سونوگرافی معمولاً بدون درد انجام می شود.
در این روش از امواج صوتی با فرکانس بالا برای ایجاد تصاویر دقیق از اندام های داخلی استفاده می شود. پزشک ممکن است سونوگرافی ترانس واژینال را برای تشخیص یا پیگیری مشکلات مربوط به رحم، تخمدان ها یا بافت های اطراف تجویز کند.
در ادامه، بیشتر با هدف سونوگرافی ترانس واژینال، روند انجام آن، آمادگی قبل از سونوگرافی، خطرات احتمالی و اطلاعات تکمیلی آشنا می شوید.
مطلب پیشنهادی: سونوگرافی چیست؟
سونوگرافی ترانس واژینال چیست؟
سونوگرافی ترانس واژینال یک روش تصویربرداری است که به پزشکان امکان می دهد اندام های تولید مثل داخل لگن را بررسی کنند. این نوع سونوگرافی لگنی، نسبت به سایر روش ها مانند سونوگرافی شکمی، تصاویر دقیق تر و با وضوح بالاتری از اندام های لگنی ارائه می دهد.
سونوگرافی ترانس واژینال به طور گسترده در دسترس است و می توان آن را در کلینیک های خصوصی، پلی کلینیک ها یا بیمارستان ها انجام داد. این آزمایش می تواند بخشی از چکاپ عمومی سلامت، یک آزمایش مستقل برای بررسی مشکلات تولید مثل یا پیگیری روند بارداری باشد.
مطلب پیشنهادی: تفاوت سونوگرافی واژینال با شکمی
عملکرد سونوگرافی ترانس واژینال چگونه است؟
مانند سایر سونوگرافی ها، این روش از امواج صوتی با فرکانس بالا برای ایجاد تصاویر زنده از اندام های لگنی استفاده می کند.
در طول آزمایش، یک پروب لوله ای شکل و باریک (مبدل فرا صوت) توسط تکنسین سونوگرافی وارد واژن می شود.
پروب در داخل واژن امواج صوتی را منتشر می کند که پس از برخورد با اندام های لگنی مانند رحم، تخمدان ها، لوله های فالوپ و دهانه رحم به شکل امواج بازتابی (echo) باز می گردند.
سرعت بازگشت این امواج بسته به نوع بافت متفاوت است، و این تفاوت به دستگاه سونوگرافی کمک می کند تا انواع مختلف بافت ها را از هم تشخیص دهد. سپس رایانه این اطلاعات را پردازش کرده و یک تصویر زنده به نام سونوگرام (sonogram) روی صفحه نمایش نشان می دهد.
مطلب پیشنهادی: آیا سونوگرافی واژینال درد دارد؟
تفاوت سونوگرافی ترانس واژینال با سونوگرافی شکمی
در سونوگرافی شکمی، روش کمی متفاوت است. در این روش، پروب وارد واژن نمی شود و تنها روی سطح پوست ناحیه شکم و لگن قرار داده می شود. به همین دلیل، تصاویر ایجاد شده نسبت به سونوگرافی ترانس واژینال جزئیات کمتری دارند.
با این حال، سونوگرافی شکمی برای راهنمایی در برخی اقدامات پزشکی مانند بیوپسی ها یا برداشت تخمک برای لقاح آزمایشگاهی (IVF) بسیار مفید است، زیرا به پزشک کمک می کند موقعیت دقیق سوزن را تعیین کند. همچنین، این روش معمولاً برای پیگیری رشد جنین در دوران بارداری استفاده می شود و به آن سونوگرافی پیش از زایمان گفته می شود.
مطلب پیشنهادی: تفاوت سونوگرافی و سی تی اسکن
چه زمانی به سونوگرافی ترانس واژینال نیاز است؟
سونوگرافی ترانس واژینال یک ابزار تشخیصی است که توسط پزشکان برای ارزیابی مسائل مختلف سلامت تولید مثل، تأیید بارداری زود هنگام و شناسایی سایر مشکلات پزشکی استفاده می شود. این روش تصویربرداری همچنین می تواند اطلاعات بیشتری درباره هرگونه ناهنجاری پیدا شده در معاینه لگن ارائه دهد و به تشخیص دقیق تر کمک کند.
مطلب پیشنهادی: سونوگرافی لگن چیست؟
دلایل رایج انجام سونوگرافی ترانس واژینال:
مشکلات زنان و زایمان
- شناسایی ناهنجاری هایی مانند کیست تخمدان، فیبروم رحم یا پولیپ ها
- تشخیص اندومتریوز یا عفونت التهابی لگن (PID)
- شناسایی تومورهای سرطانی احتمالی در اندام های تولید مثل
- بررسی موقعیت و وضعیت آی یو دی (IUD)
- ارزیابی انسداد لوله های فالوپ که ممکن است بر باروری تأثیر بگذارد
ارزیابی علائم و مشکلات لگنی
- درد یا ناراحتی بی دلیل در ناحیه لگن
- خونریزی غیر طبیعی واژینال، از جمله خونریزی پس از یائسگی
- قاعدگی نامنظم یا سایر مشکلات مربوط به دوره های قاعدگی
- درد هنگام رابطه جنسی
ارزیابی باروری و بارداری
- پیگیری درمان های مربوط به باروری و تخمک گذاری
- تأیید بارداری زود هنگام، به ویژه در ۱۲ هفته اول بارداری
- تعیین سن حاملگی و پیگیری ضربان قلب جنین
- شناسایی بارداری خارج از رحم یا نشانه های سقط جنین
- بررسی لایه داخلی رحم (اندومتر) برای آمادگی کاشت جنین
- بررسی دهانه رحم برای تغییراتی که ممکن است منجر به عوارض شود
- ارزیابی موقعیت جفت در طول بارداری
پزشک، دلایل توصیه این روش را برای وضعیت خاص شما توضیح خواهد داد و شما را با مراحل انجام سونوگرافی آشنا می کند. اگر چه این روش کمی تهاجمی تر از سونوگرافی شکمی است، اما اطلاعات تشخیصی ارزشمندی ارائه می دهد که به راهنمایی درمان و مراقبت مناسب کمک می کند.
مطلب پیشنهادی: سونوگرافی عمومی چیست؟
انتظارات هنگام سونوگرافی ترانس واژینال
سونوگرافی ترانس واژینال یک روش ساده است که برای انجام آن معمولاً آمادگی کمی لازم است، مانند:
- استفاده از سرویس بهداشتی برای خالی کردن مثانه، زیرا این آزمایش معمولاً با مثانه خالی انجام می شود.
- پوشیدن لباس راحت و آسان برای درآوردن، مانند دامن یا شلوار آزاد، زیرا باید از کمر به پایین لباس هایتان را درآورده و روپوش مخصوص بپوشید.
- در دوران قاعدگی، تامپون خود را پیش از انجام سونوگرافی بردارید.
- برداشتن جواهرات و وسایل مزاحم که ممکن است روند تصویربرداری را مختل کنند.
پزشک شما ممکن است دستورالعمل های خاصی بر اساس هدف آزمایش ارائه دهد. برای گرفتن بهترین نتایج، حتماً توصیه های پزشک را دنبال کنید و در صورت داشتن هرگونه سوال یا نگرانی با او تماس بگیرید.
مطلب پیشنهادی: تفاوت ماموگرافي و سونوگرافي سينه
چگونه برای سونوگرافی ترانس واژینال آماده شویم؟
برای سونوگرافی ترانس واژینال آمادگی خاصی لازم نیست.
در روز مراجعه، متخصص مربوطه مراحل لازم را به شما توضیح می دهد. پیش از انجام اسکن، فرد باید مثانه خود را تخلیه کند و اگر از تامپون استفاده می کند، آن را بردارد.
همچنین می توان قبل از مراجعه طبق روال معمول غذا خورد و نوشید.
مطلب پیشنهادی: انواع تصویربرداری پزشکی: کاربردها و مزایا
سونوگرافی ترانس واژینال چگونه انجام می شود؟
سونوگرافی ترانس واژینال، نوعی بررسی تصویربرداری داخلی از اندام های تولید مثل زنان است که با وارد کردن یک پروب کوچک سونوگرافی به داخل واژن انجام می شود تا تصاویر بسیار دقیقی از ناحیه لگن به دست آید. این روش معمولاً بدون درد و کاملاً ایمن است و توسط پزشک متخصص زنان یا تکنسین سونوگرافی مجرب انجام می شود.
پس از انجام مراحل آماده سازی، فرآیند سونوگرافی آغاز می شود. در طول این آزمایش می توانید موارد زیر را انتظار داشته باشید:
- روی تخت معاینه دراز می‌کشید و پاها و زانوها در حالت باز و راحت قرار می گیرند.
- پروب سونوگرافی ترانس واژینال به شکل لوله ای، با روکش پلاستیکی یا لاتکس و ژل لغزنده پوشانده می شود و به آرامی وارد واژن می گردد. ممکن است کمی احساس ناراحتی خفیف داشته باشید.
- پروب به آرامی چرخانده و زاویه دار می شود تا ناحیه مورد نظر واضح شود. هنگام حرکت پروب ممکن است کمی فشار خفیف احساس کنید.
- پروب، تصاویری با جزئیات از اندام های داخلی لگن شامل رحم، تخمدان ها، دهانه رحم و لوله های فالوپ، به صورت زنده روی صفحه نمایش منتقل می کند تا شما و پزشک تان بتوانید مشاهده کنید.
- پس از اتمام آزمایش، پروب خارج می شود.
- تصاویر توسط سونولوژیست به رادیولوژیست (متخصص تصویربرداری پزشکی) ارسال می شوند تا بررسی شوند. پس از تحلیل تصاویر، نتایج به پزشک شما گزارش داده می شود.
پس از بررسی نتایج، پزشک با شما تماس می گیرد تا درباره یافته های مهم، ناهنجاری های احتمالی و مراحل بعدی درمان یا پیگیری صحبت کند. این روش سریع و بدون درد است و معمولاً بین ۱۵ تا ۳۰ دقیقه طول می کشد، بنابراین می توانید بلافاصله به فعالیت های روزمره خود بازگردید.
مطلب پیشنهادی: میزان اشعه دریافتی از آزمایش های تصویربرداری پزشکی
همیشه دستورالعمل های آماده سازی را دنبال کرده و هرگونه نگرانی خود را با پزشک مطرح کنید تا دقیق ترین نتایج به دست آید.
خطرات سونوگرافی واژینال
سونوگرافی ترانس واژینال یک آزمایش تصویر برداری ایمن و غیر تهاجمی است و برخلاف اشعه ایکس یا سی تی اسکن از تشعشعات یونیزان استفاده نمی کند، بنابراین هیچ خطر شناخته شده ای ندارد. با این حال، ممکن است در حین انجام آزمایش احساس ناراحتی خفیفی داشته باشید، مانند:
- کمی احساس ناراحتی هنگام وارد کردن پروب سونوگرافی به واژن و حرکت آن.
- پروب با غلاف پلاستیکی یا لاتکس پوشانده شده است؛ بنابراین اگر به لاتکس حساسیت دارید، ممکن است واکنش آلرژیک رخ دهد. حتماً قبل از آزمایش این موضوع را به پزشک خود اطلاع دهید.
- اگر چه نادر است، اما اگر پروب به درستی ضد عفونی نشده باشد، خطر بسیار کم ابتلا به عفونت باکتریایی وجود دارد، اما اقدامات بهداشتی سختگیرانه ای برای جلوگیری از این امر در نظر گرفته شده است.
- ممکن است ترشح خفیف واژینال ناشی از ژل روان کننده استفاده شده در طول آزمایش ایجاد شود که معمولاً ظرف ۲۴ ساعت از بین می رود.
مطلب پیشنهادی: انواع تصویربرداری پزشکی زنان
دریافت نتایج سونوگرافی ترانس واژینال
مدت زمانی که طول می کشد تا فرد نتایج سونوگرافی ترانس واژینال خود را دریافت کند، می تواند متفاوت باشد.
اگر این آزمایش در یک کلینیک تخصصی، مانند کلینیک بررسی خونریزی پس از یائسگی انجام شود، ممکن است نتایج در همان روز اعلام شوند.
در سایر موارد، ممکن است دریافت نتایج بین ۱ تا ۲ هفته طول بکشد.
پزشک می تواند اطلاعات دقیق تری در مورد زمان تقریبی آماده شدن و اعلام نتایج سونوگرافی ترانس واژینال در اختیار فرد قرار دهد.
مطلب پیشنهادی: مقایسه بهترین دستگاه های سونوگرافی پرتابل
سونوگرافی ترانس واژینال در مقایسه با سونوگرافی لگنی
سونوگرافی لگنی یک روش غیر تهاجمی است که تصاویر دقیقی از اندام های تولید مثل داخلی ایجاد می کند تا به متخصصان در تشخیص برخی شرایط کمک کند.
پزشکان ممکن است از اصطلاح «سونوگرافی لگنی» برای اشاره به هر دو نوع سونوگرافی، یعنی سونوگرافی ترانس واژینال (Transvaginal) و سونوگرافی شکمی (Transabdominal) استفاده کنند. در سونوگرافی شکمی، فرد انجام دهنده ی آزمایش، پروب (مبدل) را روی سطح بیرونی شکم قرار می دهد.
نام دیگر سونوگرافی شکمی، سونوگرافی لگنی خارجی است. در این روش، فرد به پشت روی تخت معاینه دراز می کشد و متخصص، ژلی گرم را روی بخش پایینی شکم او قرار می دهد، سپس پروب را روی آن ناحیه حرکت می دهد.
مطلب پیشنهادی: تفاوت سونوگرافی با ام ار ای
پروب با استفاده از امواج صوتی، تصاویری از اندام ها و ساختارهای داخلی ناحیه ی لگن ایجاد می کند.
در مقایسه، سونوگرافی ترانس واژینال می تواند تصاویر دقیق تر و نزدیک تری از اندام های داخلی نسبت به سونوگرافی لگنی خارجی فراهم کند.
جمع بندی
سونوگرافی ترانس واژینال روشی است که برای بررسی واژن، تخمدان ها، رحم و سایر بخش های ناحیه لگن در زنان به کار می رود.
این نوع سونوگرافی معمولاً دردناک نیست، اما ممکن است فرد هنگام انجام آن کمی احساس ناراحتی داشته باشد. مدت زمان انجام سونوگرافی معمولاً بین ۱۵ تا ۳۰ دقیقه است.
نتایج ممکن است در همان روز آماده شوند یا بین ۱ تا ۲ هفته بعد در دسترس قرار گیرند. پزشک می تواند اطلاعات دقیق تری درباره زمان دریافت نتایج و همچنین نکاتی برای آمادگی پیش از انجام سونوگرافی – مانند تخلیه مثانه قبل از آزمایش – در اختیار فرد قرار دهد.
سؤالات متداول
آیا قبل از سونوگرافی ترانس واژینال نیاز به اصلاح یا تراشیدن موهای ناحیه تناسلی دارم؟
خیر، اصلاح یا کوتاه کردن موها لازم نیست. این آزمایش با هدف بررسی اندام های تناسلی درون لگن انجام می شود و پروب لوله ای شکل داخل واژن قرار می گیرد، بنابراین موهای ناحیه تناسلی مانع تصویربرداری نمی شوند.
مدت زمان سونوگرافی ترانس واژینال چقدر است؟
زمان انجام این آزمایش نسبتاً کوتاه است و معمولاً بین ۱۵ تا ۳۰ دقیقه طول می کشد. در این مدت، سونوگرافیست پروب را به دقت حرکت می دهد تا تصاویر دقیق از اندام های لگن مانند رحم، تخمدان ها، دهانه رحم و لوله های فالوپ ثبت شود.
آیا سونوگرافی ترانس واژینال دردناک است؟
معمولاً دردناک نیست، اما ممکن است احساس ناراحتی خفیفی داشته باشید. فشار خفیفی هنگام وارد کردن پروب روان شده و حرکت ملایم آن روی اندام های لگن احساس می شود.
آیا برای سونوگرافی ترانس واژینال نیاز به پر بودن مثانه دارم؟
خیر، برخلاف سونوگرافی شکمی، برای سونوگرافی ترانس واژینال نیازی به مثانه پر نیست. زیرا تصویربرداری مستقیم از اندام های لگن انجام می شود و نیازی به پنجره صوتی ناشی از مثانه پر نیست.
آیا سونوگرافی ترانس واژینال برای بانوان باکره ایمن است؟
بله، این آزمایش برای بانوان باکره نیز ایمن است. ممکن است کمی حس نفوذ بیشتری داشته باشد، اما روش به صورت ملایم طراحی شده و ارائه دهنده مراقبت های پزشکی تمام تلاش خود را می کند تا شما راحت باشید.
آیا پس از سونوگرافی ترانس واژینال طبیعی است که خونریزی داشته باشم؟
بله، خونریزی یا لکه بینی خفیف پس از آزمایش طبیعی است. این خونریزی معمولاً بی خطر بوده و ممکن است ناشی از تحریک خفیف دیواره واژن یا دهانه رحم باشد. گاهی پروب ممکن است خون موجود در واژن را نیز آزاد کند. این لکه بینی معمولاً موقت است و خود به خود برطرف می شود. در صورت خونریزی شدید، درد شدید یا خونریزی مداوم باید با پزشک مشورت کنید.
آیا سونوگرافی ترانس واژینال با خطراتی همراه است؟
برخلاف رادیوگرافی سنتی (X-ray)، سونوگرافی ترانس واژینال از اشعه استفاده نمی کند و بنابراین به طور کلی بسیار ایمن است.
انجام سونوگرافی ترانس واژینال در دوران بارداری نیز بی خطر است و برای جنین خطری ندارد.
با این حال، یک مقاله علمی در سال ۲۰۲۰ اشاره می کند که ممکن است برخی افراد دچار آسیب روانی شوند. به ویژه افرادی که سابقه آزار جنسی داشته اند، احتمال تجربه ی ناراحتی روانی در طول سونوگرافی ترانس واژینال برای شان بیشتر است.
اگر فردی نگرانی دارد، می تواند با پزشک خود تماس گرفته و سوالاتش را مطرح کند و همچنین به پزشک یا تکنسین اطلاع دهد که اضطراب یا ناراحتی دارد تا روند اسکن با آرامش بیشتری انجام شود.
آیا سونوگرافی ترانس واژینال می تواند باعث سقط جنین شود؟
هیچ مدرکی وجود ندارد که نشان دهد سونوگرافی ترانس واژینال به جنین آسیب می زند یا باعث سقط آن می شود.
اگر بعد از سونوگرافی ترانس واژینال خونریزی مشاهده شود، ممکن است به دلیل جمع شدن خون در بالای واژن باشد که با پروب جا به جا شده است.
در اوایل بارداری، سونوگرافی ترانس واژینال معمولاً دقیق تر از سونوگرافی شکمی است. با این حال، اگر فردی تمایل به انجام سونوگرافی ترانس واژینال ندارد، می تواند این موضوع را با پزشک خود مطرح کند و در صورت امکان سونوگرافی شکمی جایگزین انجام شود.
