متخصص رادیولوژی یا رادیولوژیست کیست؟

مقدمه: رادیولوژیست، یک پزشک است که در تشخیص و درمان چندین بیماری با استفاده از اشعه ایکس، سی تی (CT) Computed Tomography، تصویربرداری با رزونانس مغناطیسی (MRI ) Magnetic Resonance Imaging، پزشکی هسته‌ای، توموگرافی با انتشار پوزیترون (PET) Positron Emission Tomography یا فوق صوت، تخصص دارد. برخی از این تکنیک‌های تصویربرداری، از تشعشع استفاده می‌کنند و برای درک ایمنی و حفاظت در برابر تشعشع نیاز به آموزش دارند. شخصی که از دستگاه برای گرفتن تصاویر استفاده می کند، اغلب یک تکنیسین رادیولوژی است. پرتوشناسی نام یک رشته از تخصص‌های پزشکی است که از پرتو ایکس و دیگر اقسام امواج و پرتوها برای تشخیص و درمان بیماری و حالات غیرطبیعی کمک می‌گیرد. هدف تشخیص بیماری یا حالات غیرطبیعی بدن به کمک روش‌های پیشرفته تصویری است. بصورت خلاصه رادیولوژیست در تشخیص و درمان شرایط با استفاده از تجهیزات تصویربرداری تخصص دارد. رادیولوژیست‌ها اغلب در زمینه های خاص رادیولوژی مانند رادیولوژی کودکان، پرتودرمانی یا رادیولوژی مداخله ای تخصص دارند.

رادیولوژیست کیست و چه وظایفی دارد؟

رادیولوژیست، پزشکی است که حداقل 13 سال آموزش دیده است. رادیولوژیست دوره پزشکی بایستی دورهای پزشکی شامل:

یک دوره‌ی چهارساله‌ی بالینی، یک دوره رزیدنتی چهار ساله، و اغلب یک دوره‌ی فلوشیپ یک یا دو ساله تکمیلی از آموزش های بسیار تخصصی، مانند پرتودرمانی، رادیولوژی کودکان، یا رادیولوژی مداخله ای را طی می کنند. همچنین رادیولوژیست در طول سال های فعالیت خود دارای الزامات دقیقی برای آموزش پزشکی مداوم هستند.

رادیولوژی دربرگیرنده رشته‌های بسیاری است که بر مبنای کاربرد پرتوهای یون‌ساز برای تشخیص بیماری‌ها یا درمان آنها می‌ باشد. رادیولوژیست ها در تفسیر تعداد زیادی از معاینات تصویربرداری متخصص هستند و در درک چگونگی دریافت بهترین کیفیت تصویربرداری و این که کدام نوع از تصویربرداری برای بیمار بهتر است، بسیار ماهر می باشند. رادیولوژیست در تشخیص و درمان شرایط و صدمات با استفاده از تجهیزات تصویربرداری، از جمله:

• توموگرافی کامپیوتری (CT)، همچنین به عنوان توموگرافی محوری کامپیوتری (CAT) شناخته می شود.
• فلوروسکوپی.
• تصویربرداری فیوژن (تکنیکی که دو تست مختلف تصویربرداری را با هم ترکیب می‌کند).
• تصویربرداری رزونانس مغناطیسی (MRI) و آنژیوگرافی رزونانس مغناطیسی (MRA).
• ماموگرافی. (در رابطه با ماموگرافی بیشتر بخوانید.)
• تصویربرداری پزشکی هسته ای
• توموگرافی گسیل پوزیترون (PET).
• سونوگرافی.
• اشعه ایکس.

در رابطه با سی تی اسکن بیشتر بخوانید.

انواع رادیولوژی

سه نوع اصلی رادیولوژی وجود دارد:

• رادیولوژی تشخیصی.
• رادیولوژی مداخله ای یا اینترونشنال
• تشعشع انکولوژی.

هر کدام از این شاخه های رادیولوژی دارای چندین زیر تخصص هستند.

رادیولوژی تشخیصی

رادیولوژی تشخیصی به پزشکان کمک می کند تا ساختارهای داخل بدن شما را ببینند. رادیولوژیست های تشخیصی در تفسیر این تصاویر متخصص هستند. با استفاده از تصاویر تشخیصی، آنها اغلب می توانند:

• شرایط را تشخیص دهید.
• نحوه پاسخ بدن شما به درمانی که دریافت می کنید را بررسی کنید.
• غربالگری برای شرایط مختلف، مانند سرطان سینه، سرطان روده بزرگ یا بیماری قلبی.

رادیولوژیست های تشخیصی از انواع روش های تصویربرداری برای دیدن داخل بدن و ارزیابی یا تشخیص وضعیت بیمار استفاده می کنند. رادیولوژیست نقش مهمی در سلامت شما ایفا می کند و به عنوان مشاور متخصص برای پزشک ارجاع کننده شما (پزشکی که شما را برای آزمایش فرستاده است) در انتخاب معاینه‌ی مناسب و هدایت تکنسین های رادیولوژی (کسانی که از دستگاه ها به درستی استفاده می کنند) در اجرای صحیح آزمایش های باکیفیت، ایفای نقش می کند.

آن ها تصاویر به دست آمده را تفسیر و گزارش می دهند، درمان مناسب را توصیه می کنند و تنها در صورت لزوم، آزمایش های اضافی را پیشنهاد می دهند.

انواع تصویربرداری‌ها در رادیولوژی تشخیصی

انواع تصویربرداری‌ها در رادیولوژی تشخیصی، عبارتند از:

رادیولوژیست های تشخیصی، از طریق کار بالینی گسترده و تحقیقات مرتبط، ممکن است در این زیرشاخه های تخصصی رادیولوژی نیز تخصص داشته باشند:

• تصویربرداری سینه (ماموگرافی)
• رادیولوژی قلب و عروق (قلب و سیستم گردش خون)
• رادیولوژی قفسه سینه (قلب و ریه)
• رادیولوژی اورژانسی
• رادیولوژی دستگاه گوارش (معده، روده و شکم)
• رادیولوژی مجاری ادراری تناسلی (سیستم های تولید مثل و ادرار)
• رادیولوژی سر و گردن
• رادیولوژی اسکلتی عضلانی (عضلات و اسکلت)
• نورو رادیولوژی (مغز و سیستم عصبی، سر، گردن و ستون فقرات)
• رادیولوژی کودکان (تصویربرداری از کودکان)

رادیولوژی مداخله ای یا اینترونشنال

رادیولوژیست های مداخله ای از تکنیک های تصویربرداری مانند CT، سونوگرافی و MRI برای کمک به روش ها استفاده می کنند. هنگامی که ارائه دهنده شما کاتترها، سیم ها و سایر ابزارهای کوچک را وارد بدن شما می کند، تصویربرداری مفید است. این به طور معمول اجازه می دهد تا برش های کوچکتر (برش) ایجاد شود.

در رابطه با سونوگرافی بیشتر بخوانید.

این رادیولوژیست‌ها پزشکانی هستند که با استفاده از روش‌های هدایت تصویری و کم تهاجمی مانند اشعه ایکس و MRI، بیماری ها را تشخیص و درمان می‌کنند. آن ها ابزار را با دقت و از طریق برش های کوچک در بدن هدایت می کنند، به نقطه ای که مشکل پزشکی وجود دارد می رسند و درمان های هدفمند را ارائه می دهند.

این درمان‌ها برای بیماری هایی مانند بیماری‌های قلبی و عروقی، سکته مغزی، سرطان و فیبروم‌های رحمی استفاده می شوند که در مقایسه با جراحی های سنتی، خطر، درد و دوران بهبودی کمتری دارند. نمونه هایی از شرایطی که رادیولوژیست های مداخله ای اغلب در درمان آنها دخالت دارند عبارتند از:

• سرطان یا تومور.
• انسداد در شریان ها یا وریدهای شما.
• فیبروئید رحم.
• کمر درد.
• مشکلات کبد و کلیه.

پرتو انکولوژی تشعشع انکولوژی (پرتودرمانی)

برخی از تکنیک های تصویربرداری شامل تشعشع هستند. هنگامی که برای اهداف تصویربرداری استفاده می شود، پرتو نمی تواند شرایط را درمان کند. با این حال، رادیولوژیست های خاصی به نام انکولوژیست پرتودرمانی در استفاده از پرتودرمانی برای درمان سرطان و برخی شرایط خوش خیم (غیر سرطانی) تخصص دارند.

پرتودرمانی نوعی درمان سرطان است که از پرتوهای (پرتوهای قوی انرژی) برای کشتن سلول‌های سرطانی یا جلوگیری از رشد و تقسیم آنها استفاده می‌کند.

انکولوژیست های تشعشع دوزهای بهینه را برای انواع خاصی از سرطان تعیین می کنند که اثربخشی را به حداکثر می رساند و آسیب به بافت های سالم را به حداقل می رساند. یک انکولوژیست پرتودرمانی می داند که چه نوع درمانی برای شما و نوع خاص سرطان شما مناسب است.

متخصصان پرتودرمانی

این رادیولوژیست های بسیار آموزش دیده، پزشکانی هستند که برنامه‌ی درمانی هر بیمار سرطانی را تجویز و بر آن نظارت می کنند. آن ها از پرتودرمانی برای درمان سرطان استفاده می کنند و پیشرفت بهبودی بیمار را زیر نظر می گیرند و درمان را تنظیم می کنند تا مطمئن شوند بیماران مراقبت های با کیفیت مناسب را دریافت می کنند.

متخصصان پرتودرمانی آموزش های گسترده ای در زمینه‌ی پزشکی سرطان، استفاده ایمن از پرتو برای درمان بیماری ها و مدیریت هرگونه عوارض جانبی ناشی از پرتوها، دریافت می کنند.

آیا رادیولوژیست ها پزشک هستند؟

بله، رادیولوژیست ها پزشک هستند. همه رادیولوژیست های دارای مجوز، دانشکده پزشکی را به پایان رسانده اند و دارای مدرک دکترای پزشکی (MD) یا دکترای پزشکی استئوپاتیک (DO) هستند.

چگونه رادیولوژیست شوید؟

برای تبدیل شدن به یک رادیولوژیست، باید:

• تحصیلات پیش پزشکی را دردانشگاه دریافت کنید و با مدرک لیسانس فارغ التحصیل شوید.
• فارغ التحصیل از یک دانشکده پزشکی معتبر.
• قبولی در آزمون مجوز پزشکی.
• یک دوره حداقل چهار ساله را تکمیل کنید.
• اکثر رادیولوژیست ها یک فلوشیپ را نیز می گذرانند.

یک تا دو سال دیگر آموزش تخصصی در یک رشته فوق تخصصی خاص رادیولوژی، مانند:

• تشعشع انکولوژی.
• رادیولوژی کودکان.
• رادیولوژی مداخله ای
• تصویربرداری از سینه.
• رادیولوژی قلب و عروق.
• پزشکی هسته ای.

نقش های کلیدی رادیولوژیست

نقش های کلیدی که یک رادیولوژیست به پزشک شما ایفا می کند:

• به عنوان مشاوری متخصص برای پزشک معالج شما
  از طریق تفسیر تصاویر پزشکی به دست آمده و استفاده از نتایج آزمایش برای انتخاب روش درمانی مناسب به کنترل و برطرف شدن بیماری حائز اهمیت است
  رادیولوژیست‌ها نقشی کلیدی در حوزه‌ی مراقبت‌های بهداشتی ایفا می‌کنند. تفسیر یک آزمایش تصویربرداری پزشکی، اغلب منجر به انجام بسیاری از تشخیص‌های حیاتی می‌شود.
• درمان بیماری‌ها با استفاده از مداخله‌های درمانی با حداقل تهاجم و راهنمایی شده توسط تصاویر (اغلب توسط یک رادیولوژیست تخصصی به نام رادیولوژیست مداخله‌ای انجام می‌شود).
• کشف ارتباط یافته‌ها از تصاویر پزشکی با سایر آزمایش‌ها.
• هدایت و راهنمایی تکنسین‌های رادیولوژیست (کارکنانی که تجهیزات را راه اندازی می‌کنند) در انجام صحیح آزمایش‌های با کیفیت.

رادیولوژیست ها در خط مقدم فناوری تصویربرداری هستند و در استفاده از CT، MRI، PET و تصویربرداری تلفیقی و همچنین روش های کم تهاجم درمان اندوواسکولار آنئوریسم ها و تومورها، بیوپسی از راه پوست و پرتودرمانی، پیشگام هستند.

تفاوت بین رادیولوژیست و تکنسین رادیولوژی (رادیوگرافیست) چیست؟

رادیولوژیست ها پزشکانی هستند که برای خواندن و تفسیر اسکن های تصویربرداری پزشکی آموزش دیده اند. تکنسین های رادیولوژیک (رادیوگرافی) متخصصان پزشکی هستند که آزمایش های تصویربرداری تشخیصی را انجام می دهند.

تکنسین های رادیولوژی نتایج را تفسیر نمی کنند یا تشخیص نمی دهند. درعوض، آنها انواع مختلفی از تجهیزات تصویربرداری را کار می کنند و در مراحل تصویربرداری به افراد کمک می کنند. آنها مطمئن می شوند که شما راحت هستید و به درستی در موقعیت مناسب قرار گرفته اید تا تصاویر با کیفیت بالا گرفته شوند.

کیفیت و ایمنی در تصویربرداری پزشکی

روش های تصویربرداری پزشکی تجویز شده‌ مانند CT، MRI و PET باید توسط پزشکان آموزش دیده و صلاحیت دار تحت شرایط پزشکی ضروری انجام شود.

رادیولوژیست ها پزشکانی هستند که پس از آموزش پزشکی و فارغ التحصیلی، حداقل چهار سال آموزش منحصربفرد و تخصصی را در زمینه‌ی ایمنی پرتو، اجرای بهینه‌ی روش های رادیولوژیکی و تفسیر تصاویر پزشکی دیده اند.

سایر تخصص های پزشکی، آموزش بسیار کمتری در زمینه‌ی تصویربرداری دارند که از چند روز تا حداکثر 10 ماه می تواند متغیر باشد. استفاده از روش های تصویربرداری پزشکی توسط افرادی که فاقد صلاحیت لازم هستند ممکن است شما را در معرض تشعشعاتی قرار دهد که می تواند بی اندازه خطرناک باشد. همچنین ممکن است منجر به تشخیص اشتباه یا عدم تشخیص مشکلات شود.

برای چه مشکلاتی باید به رادیولوژیست مراجعه کنیم؟

معمولاً لازم است برای موارد زیر به رادیولوژیست مراجعه کنید:

• عکسبرداری از استخوان‌ها و ستون فقرات به‌منظور بررسی شکستگی‌ها و سایر آسیب‌ها
• عکسبرداری ساده یا رنگی (با ماده حاجب) از ارگان‌های مختلف
• سونوگرافی جنین یا سونوگرافی اندام‌های داخلی بدن
• رادیوتراپی برای درمان انواع سرطان
• عکسبرداری هسته‌ ای از ارگان‌های خاص
• رادیولوژی اینترونشنال برای تسهیل روند انجام برخی از روش‌های جراحی و درمان برخی از سرطان‌ها

رادیولوژیست ها اغلب در زمینه‌ی خاص رادیولوژی مانند رادیولوژی کودکان، رادیوتراپی انکولوژی، رادیولوژی هسته‌ای و رادیولوژی مداخله‌ای تخصص دارند.

مطلب پیشنهادی: انواع تصویربرداری پزشکی زنان

سوالات متداول

آیا رادیولوژیست ها به دانشکده پزشکی می روند؟

بله، تمام رادیولوژیست های دارای مجوز، در دانشکده‌ی پزشکی شرکت کرده و فارغ التحصیل شده اند.

چگونه یک رادیولوژیست می شوید؟

برای تبدیل شدن به یک رادیولوژیست، باید:

• پیش تحصیلات پزشکی را در کالج یا دانشگاه بگذرانید و با دریافت مدرک کارشناسی فارغ التحصیل شوید.
• فارغ التحصیل از یک دانشکده‌ی پزشکی معتبر.
• قبولی در آزمون مجوز پزشکی ایالات متحده (USMLE).
• یک دوره‌ی آموزشی حداقل چهار ساله را به عنوان دوره‌ی رزیدنتی تکمیل کنید.

اکثر رادیولوژیست ها یک دوره‌ی فلوشیپ را نیز می گذرانند یعنی یک تا دو سال دیگر آموزش تخصصی در یک رشته فوق تخصصی خاص رادیولوژی، مانند:

• پرتودرمانی.
• رادیولوژی کودکان.
• رادیولوژی مداخله ای
• تصویربرداری از سینه.
• رادیولوژی قلب و عروق.
• پزشکی هسته ای.

چه مدت طول می کشد تا یک رادیولوژیست شوید؟

به طور معمول حداقل 13 سال طول می کشد تا یک رادیولوژیست شوید. این شامل:

• تحصیل در مقطع کارشناسی.
• دانشکده پزشکی.
• دوره‌ی رزیدنتی چهار ساله.
• فلوشیپ یک یا دو ساله (این مورد نیاز نیست، اما اکثر رادیولوژیست ها این دوره را تکمیل می کنند).

نتیجه گیری
نیاز به انجام آزمایش تصویربرداری برای غربالگری یا کمک به تشخیص یک بیماری می تواند استرس‌زا باشد. بدانید که رادیولوژیست، دانش و مهارت های تخصصی برای تفسیر نتایج تصویر را دارد. آن ها یک گزارش مفصل تهیه می کنند و با پزشک یا تیم معالج شما مشورت می کنند تا بهترین معالجه را برای شما مشخص کنند. اگر در مورد نتایج تصویربرداری خود سؤالی دارید، از پرسیدن آن نترسید! مرکز تصویربرداری پزشکی آفتاب کنار شماست.